Mụn bọc được xem là tình trạng mụn trứng cá nặng, nếu không được điều trị và xử lý đúng cách có thể gây ra các biến chứng, để lại thâm sẹo không mong muốn. Bài viết dưới đây Nacurgo Gel sẽ cung cấp cho độc giả những thông tin cần biết về tình trạng mụn bọc cũng như một số cách xử lý an toàn hiện nay.
Mụn bọc là gì?
Mụn bọc là một thể nặng của mụn trứng cá, là mụn viêm nằm sâu dưới da, có màu sẫm, sưng và nổi lên trên bề mặt da tạo thành những nốt có đường kính khoảng trên 0.5 cm, có thể lên tới 1 cm, kích thước lớn hơn nhiều so với các dạng mụn thông thường.
Mụn bọc ban đầu có thể chỉ là các cục sần cứng, kích thước nhỏ, có màu đỏ, mọng dần và vỡ chảy mủ, máu, gây đau nhức. Mụn bọc thường nghiêm trọng và ảnh hưởng đến lớp đáy của da, có thể để lại sẹo thâm hoặc sẹo lõm, thường xuất hiện ở mặt, cổ, lưng và ngực, khu trú tại chỗ hoặc nặng hơn có thể hình thành những mảng lớn.
Cơ chế hình thành mụn bọc, mụn mủ
Cơ chế hình thành mụn bọc tương tự như các loại mụn trứng cá khác, tuy nhiên ảnh hưởng của mụn bọc thường lớn hơn, gây ra những tổn thương nặng hơn và sâu hơn đối với da:
Tắc nghẽn lỗ chân lông: các nang lông có vai trò quan trọng trong việc dẫn dịch tiết và bã nhờn ra khỏi bề mặt da, do đó nang lông luôn cần được thông thoáng. Chất nhờn và bụi bẩn tích tụ dưới da hoặc các tế bào chết dưới da chưa được loại bỏ, kết hợp cùng với bã nhờn làm bít tắc nang lông, tạo ra các ổ viêm, là cơ sở hình thành mụn bọc.
Sự phát triển của các tuyến sản xuất bã nhờn trên mặt, cổ, ngực, cánh tay và lưng trong thời kỳ dậy thì ở thanh thiếu niên gây ra tình trạng dư thừa bã nhờn, làm cho vi khuẩn Curtobacterium acnes – loại vi khuẩn thường sống trên da xâm nhập sâu vào các lớp trong da, gây nhiễm khuẩn.
Sự phát triển quá mức của các vi khuẩn hoặc các yếu tố bất lợi gây ra các phản ứng viêm, phản ứng miễn dịch của cơ thể, có thể kích thích gây vỡ nang, hình thành các mụn đỏ hoặc mụn mềm.
Biểu hiện
Mụn bọc có thể nhận biết được qua một số biểu hiện dưới đây:
- Mụn có thể xuất hiện ở mặt, ngực, cổ, lưng. Ban đầu, trên da nổi những chấm đỏ hơi cộm, có cảm giác ngứa và đau nhẹ khi dùng tay ấn. Sau vài ngày, mụn sưng to hơn, viêm đỏ và có mủ bên trong, cảm giác sẽ đau nhức hơn.
- Mụn thường có kích thước lớn, có thể gây đau và đỏ vùng da xung quanh.
- Nếu được chăm sóc đúng cách, mụn có thể khô dần sau khoảng 3 – 5 ngày, lộ rõ nhân mụn trên bề mặt da. Khi loại bỏ nhân mụn, da có thể thâm đỏ, hoặc hình thành sẹo rỗ.
Phân biệt giữa mụn bọc và mụn trứng cá dạng nang
Mụn bọc và mụn trứng cá nang đều là những dạng mụn nghiêm trọng, cần được xử lý và điều trị đúng cách để tránh gây biến chứng hoặc để lại sẹo gây mất thẩm mỹ.
Thực tế, mụn bọc và mụn trứng cá nang đôi khi bị nhầm lẫn do đều hình thành sâu dưới bề mặt da, tuy nhiên, mụn trứng cá dạng nang lại hiếm gặp hơn so với mụn bọc, có thể phân biệt như sau:
- Mụn nang có bề ngoài khá giống mụn bọc, đều là cục nhọt lớn, màu đỏ hoặc màu trắng gây đau. Tuy nhiên, nếu như mụn bọc là mụn cứng thì mụn nang lại mềm hơn do chứa đầy mủ.
- Mụn trứng cá dạng nang dễ vỡ, khi vỡ ra thường dẫn đến nhiễm trùng do các dịch mủ tràn về vùng da xung quanh. Ngược lại, các mụn bọc có bề mặt bao phủ khá cứng, có thể tồn tại trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng.
Nguyên nhân gây mụn bọc
Mụn bọc không chỉ xuất hiện ở độ tuổi dậy thì mà còn có thể xuất hiện ở người trưởng thành, do nhiều nguyên nhân khác nhau, gồm có:
Sự thay đổi về nội tiết
Thời kỳ dậy thì, sự thay đổi nội tiết tố làm cho các tuyến tiết bã nhờn phát triển và kích thích sản sinh nhiều chất nhờn, gây bít tắc lỗ chân lông, đồng thời sự nhạy cảm của tuyến bã nhờn với các hormon có thể dẫn đến tình trạng mụn trứng cá ngày càng nặng.
Ở độ tuổi ngoài 30 tuổi, mụn trứng cá có thể giảm, tuy nhiên vẫn có thể xuất hiện ở mỗi giai đoạn trước kỳ kinh nguyệt ở nữ giới. Mụn chủ yếu ảnh hưởng đến nam giới trong độ tuổi vị thành niên.
Chế độ ăn uống sinh hoạt
Chế độ ăn uống nhiều chất béo, dầu mỡ, nhiều đồ ăn cay nóng hoặc dùng quá nhiều thức uống có cồn gây ảnh hưởng xấu đến chức năng của các cơ quan, đặc biệt có thể gây suy giảm chức năng gan – là cơ quan thải độc quan trọng của cơ thể. Đó có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng mụn trứng cá, mụn bọc kéo dài.
Thói quen thức khuya, ngủ không đủ giấc có thể gây rối loạn điều hòa chức năng của cơ thể, suy giảm sức đề kháng, đồng thời ngăn cản quá trình tái tạo da, kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn gây ra bít tắc lỗ chân lông, hình thành mụn.
Do các loại mỹ phẩm, thuốc
Các sản phẩm mỹ phẩm, thuốc, đặc biệt là mỹ phẩm có gốc thân dầu, chứa xà phòng hoặc chứa các thành phần làm se da dù loại bỏ được bã nhờn trên da nhưng không giảm sản xuất hoàn toàn bã nhờn, dùng lâu ngày có thể làm tăng tổn thương da, làm cho tình trạng mụn trứng cá trở nên nghiêm trọng hơn.
Căng thẳng, stress
Tâm lý căng thẳng, stress có thể gây nặng thêm tình trạng mụn trứng cá, bên cạnh đó có thể khiến da nhanh chóng bị xuống cấp, lão hóa, thiếu sức sống. Sự suy giảm sức đề kháng của da làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn da, khả năng xuất hiện mụn bọc cũng tăng lên.
Mụn bọc không đầu có được nặn không?
Mụn bọc không nên được nặn khi chúng chưa hoàn toàn se lại và đẩy cồi nhân mụn lên trên bề mặt da. Nhân mụn bọc thường nằm sâu bên dưới lỗ chân lông, khó có thể đẩy lên như cách nặn mụn thông thường. Khi mụn không được nặn hoàn toàn có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm, hình thành sẹo thâm, sẹo rỗ trên da.
Trường hợp muốn nặn mụn, bạn cần xác định thời điểm chính xác có thể nặn mụn, đó là khi nhân mụn đã được đẩy cồi lên hoàn toàn, đầu mụn khô và nổi nhân mụn trắng, dễ dàng lấy ra được. Bạn cũng nên đến những địa chỉ uy tín về da liễu để được nặn mụn và vệ sinh đúng cách, hạn chế tối đa nguy cơ viêm nhiễm.
Bên cạnh đó, để ngăn ngừa tình trạng mụn bọc nặng thêm, bạn cũng cần hạn chế đưa tay lên mặt, có thể gây nhiễm khuẩn và viêm nhiễm, khiến mụn lâu lành.
Hướng dẫn cách điều trị mụn bọc
Mụn bọc có thể được chỉ định điều trị bằng các thuốc khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm và tình trạng mụn trên từng đối tượng. Các nhóm thuốc điều trị mụn bọc, mụn viêm mức độ nặng gồm có:
- Các thuốc bôi ngoài da: Retinoid, Benzoyl peroxide, Salicylic acid hoặc các thuốc kháng sinh bôi tại chỗ như Erythromycin,…
- Thuốc kháng sinh dùng đường uống: gồm Doxycycline, Minocycline,..
- Isotretinoin: là thuốc thường được dùng trong điều trị mụn trứng cá.
- Liệu pháp hormon: sử dụng thuốc tránh thai để điều chỉnh nồng độ hormon trong cơ thể.
Điều trị mụn bọc bằng thuốc cho mụn viêm mức độ nặng
Isotretinoin đường uống:
Đây là một retinoid mạnh, dẫn xuất của vitamin A, hiệu quả trong điều trị mụn trứng cá, mụn bọc mức độ nặng khi không đáp ứng với các thuốc kháng sinh, thuốc bôi da chứa Acid salicylic, Benzoyl peroxide, Tetracycline,…
Isotretinoin có tác dụng điều trị mụn trứng cá do ức chế hoạt động của tuyến bã nhờn, thu nhỏ tuyến bã nhờn để giảm sản xuất dầu thừa, giảm tình trạng bít tắc lỗ chân lông gây mụn, đồng thời hạn chế được sẹo thâm hình thành do mụn.
Mặc dù có hiệu quả trong điều trị trứng cá mức độ nặng, Isotretinoin đường uống có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, cần được sử dụng thận trọng. Một số tác dụng không mong muốn khi sử dụng Isotretinoin gồm:
- Gây sảy thai, dị tật thai nhi đe dọa tính mạng khi sử dụng thuốc trước và trong thời kỳ mang thai. Do đó Isotretinoin chống chỉ định tuyệt đối trong quá trình mang thai.
- Khô da, bong da, nứt môi, đau môi hoặc chảy máu cam, tăng nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời.
- Thay đổi thị lực, ảnh hưởng đến khả năng lái xe, vận hành máy móc hoặc những công việc đòi hỏi sự tập trung.
- Làm tăng nồng độ triglyceride máu, gây tổn thương chức năng gan, viêm tụy.
- Tăng nguy cơ trầm cảm hoặc hành vi tự tử, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý đường ruột như viêm ruột, loét đại tràng,…
Khi sử dụng Isotretinoin, bệnh nhân cần tuyệt đối tuân thủ các hướng dẫn điều trị của bác sĩ, ngoài ra cần lưu ý một số vấn đề như:
- Sử dụng các biện pháp tránh thai trong thời gian dùng thuốc, và ít nhất là 1 tháng sau khi ngừng thuốc.
- Không hiến máu trong suốt thời gian sử dụng Isotretinoin và ít nhất 1 tháng sau khi ngừng thuốc.
- Không thực hiện các biện pháp làm đẹp như tẩy lông, laser,… trong thời gian dùng thuốc và ít nhất 6 tháng sau khi ngừng thuốc.
Thuốc bôi ngoài da: Benzoyl Peroxide, Topical Retinoid, Acid salicylic…
Benzoyl Peroxide là hoạt chất có tác dụng sát trùng, diệt khuẩn, được dùng phổ biến trong điều trị mụn trứng cá, mụn đầu đen, đầu trắng, mụn bọc, mụn viêm sưng đỏ,…, có thể dùng đơn độc hoặc kết hợp với một số kháng sinh như Clindamycin để tăng cường hiệu quả.
Benzoyl Peroxide trị mụn thường có các nồng độ gồm 2,5%, 5%, 10%, được chỉ định tùy theo mức độ của mụn, có thể sử dụng 1-2 lần mỗi ngày để chấm lên nhân mụn.
Khi sử dụng Benzoyl Peroxide, có thể cảm thấy kích ứng nhẹ, da ửng đỏ, đây là những biểu hiện thường thấy, không quá nghiêm trọng. Dùng Benzoyl Peroxide trị mụn trong thời gian dài có thể gây khô da, bong tróc da, do đó bạn cần chú ý cấp ẩm và dưỡng da đúng cách.
Topical Retinoid: các sản phẩm bôi ngoài da chứa Retinoid – là dẫn xuất của vitamin A, cũng được sử dụng phổ biến trong điều trị mụn trứng cá do ức chế sự phát triển của microcomedones hình thành từ các tế bào chết – là nguyên nhân gây bít tắc lỗ chân lông và làm nặng hơn tình trạng mụn trứng cá.
Các chế phẩm bôi da chứa Retinoid có thể gây nóng da trong lần đầu sử dụng, được khuyến cáo sử dụng từ nồng độ thấp nhất, sau đó tăng dần khi cơ thể có sự đáp ứng với sản phẩm. Topical Retinoid nên được dùng vào buổi tối, khoảng 2-3 lần/tuần kết hợp cùng các biện pháp chăm sóc da và dưỡng ẩm khác.
Kháng sinh đường uống
Các thuốc kháng sinh đường uống được chỉ định phổ biến cho tình trạng mụn trứng cá, mụn bọc gồm Doxycyclin, Minocyclin,…, có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây mụn, làm giảm tối đa số lượng vi khuẩn trên bề mặt da và trong nang lông, hỗ trợ chống viêm và giảm sưng tấy.
Tuy nhiên, các thuốc kháng sinh đường uống trị mụn thuộc nhóm Tetracyclin như Doxycyclin, Minocyclin,… không được khuyến cáo dùng cho trẻ em dưới 10 tuổi do có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của răng, gây ố vàng răng.
Việc sử dụng thuốc kháng sinh đường uống trong điều trị mụn trứng cá có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn như rối loạn tiêu hóa, làm tăng tính nhạy cảm của da với ánh sáng, có thể làm da bị xỉn màu hoặc làm tăng nguy cơ nhiễm nấm âm đạo ở nữ giới. Bên cạnh đó, việc sử dụng kháng sinh không đúng cách, đúng liều có thể dẫn đến tình trạng vi khuẩn kháng thuốc, làm mất hiệu quả điều trị của thuốc.
Sử dụng thuốc tránh thai để điều chỉnh hormone
Thuốc tránh thai là thuốc dùng đường uống, có chứa thành phần là hormon Estrogen và Progestin dạng tổng hợp, tác động làm thay đổi nội tiết ở nữ giới, ức chế sản xuất Androgen, từ đó giảm kích thích tuyến bã nhờn, giảm tình trạng dầu nhờn gây bít tắc lỗ chân lông, giảm tình trạng mụn trứng cá.
Tuy nhiên, bạn nên lưu ý rằng viên uống ngừa thai có đủ 2 thành phần là Estrogen và Progestin mới đảm bảo hiệu quả trong điều trị mụn, sử dụng Progestin đơn lẻ càng làm tăng tiết dầu trên da, làm nặng thêm tình trạng mụn.
Một số phản ứng phụ có thể gặp khi sử dụng thuốc tránh thai để ngừa mụn gồm: buồn nôn, tăng cân, thay đổi cảm xúc, có thể dẫn đến đau đầu, tức ngực, thay đổi thị giác.
Lợi ích của thuốc tránh thai và các loại thuốc điều chỉnh nội tiết đối với điều trị mụn trứng cá có thể đạt được sau khoảng 3-6 tháng sử dụng. Biện pháp này không được khuyến cáo đối với phụ nữ đang trong thai kỳ.
Kem trị mụn bọc
Kem trị mụn bọc Nacurgo gel là sản phẩm được bào chế từ bộ đôi thành phần chiết xuất Allium Cepa và Centella Asiatica mang đến tác dụng trị mụn, giảm thâm sẹo hiệu quả trên cả đối tượng có da nhạy cảm. Với thành tựu nghiên cứu đến từ Pháp, bộ đôi thành phần khi được kết hợp với tỷ lệ phù hợp đã mang đến tác dụng hiệp đồng bất ngờ:
- Tiêu viêm tại ổ mụn với khả năng diệt khuẩn phổ rộng, đồng thời kích thích nhân mụn chín và đẩy nhân mụn trồi lên.
- Phá hủy hắc sắc tố Melanin và kiểm soát sợi Collagen phát triển đồng đều giúp xóa mờ vết thâm mụn và sửa chữa những tổn thương da sau mụn, tái tạo tế bào da mới sáng đều màu.
- Chiết xuất cúc La Mã – Phong đường – Rau sam giúp làm dịu mát vùng da viêm đỏ, mẩn ngứa do mụn, dọn sạch bã nhờn dư thừa và cân bằng độ ẩm cho da, giúp mở lỗ chân lông để nhân mụn tự đẩy ra một cách dễ dàng.
- Tinh chất nghệ trắng Tetra Hydro Curcumin hiệu quả gấp 40 lần tinh nghệ vàng thông thường góp phần làm sạch thâm mụn, khôi phục làn da phẳng mịn, sáng màu cho bạn.
Được bào chế dạng gel trong suốt thẩm thấu nhanh và sâu dưới bề mặt da, không bết dính hay bít tắc lỗ chân lông như kem bôi thông thường.
Lưu ý đối với điều trị mụn bọc khi mang thai
Những phương pháp điều trị mụn trứng cá thông thường có thể không an toàn đối với sức khỏe của phụ nữ mang thai và thai nhi. Do đó, phụ nữ mang thai hoặc có ý định mang thai nên xem xét việc dừng tất cả các biện pháp điều trị mụn trước khi mang thai. Việc tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để được tư vấn cụ thể về phương pháp điều trị là cần thiết để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
Chăm sóc da hạn chế mụn bọc tại nhà
Bên cạnh việc điều trị mụn trứng cá, mụn bọc bằng các phương pháp đặc trị, mọi người cũng nên chú ý các biện pháp chăm sóc da không dùng thuốc để nâng cao hiệu quả điều trị, gồm:
Vệ sinh da mặt thường xuyên
Vệ sinh da mặt thường xuyên là bước vô cùng quan trọng để loại bỏ vi khuẩn, bụi bẩn bám trên da sau một ngày tiếp xúc với môi trường ngoài. Việc làm sạch da còn giúp loại bỏ được dầu thừa, bã nhờn trên da – là nguyên nhân chính gây ra mụn, làm thông thoáng lỗ chân lông.
Các chuyên gia da liễu khuyến cáo người bị mụn trứng cá nên rửa mặt không quá 2 lần mỗi ngày, sử dụng những sản phẩm có độ pH tương đương với pH da để tránh gây kích ứng da làm nặng thêm tình trạng mụn.
Người bị mụn trứng cá cần hạn chế sử dụng bông rửa hoặc dụng cụ rửa mặt thô ráp, tránh chà mạnh da mặt, các loại sữa rửa mặt thiên nhiên dạng gel, ít bọt được khuyến cáo sử dụng. Trước khi rửa mặt, việc tẩy trang có thể hỗ trợ làm sạch da mặt hiệu quả.
Tuyệt đối không tự ý nặn mụn viêm sưng
Mụn bọc ở mũi, ở trán, mụn sưng viêm không được nặn khi nhân mụn chưa đẩy lên hoàn toàn. Bạn nên đến các địa chỉ hoặc phòng khám da liễu để được hỗ trợ nặn mụn, hạn chế tối đa các nguy cơ viêm nhiễm có thể làm nặng thêm tình trạng mụn.
Ngoài ra, bạn cũng nên chú ý, việc thường xuyên sờ tay lên mặt, nặn mụn cũng có thể khiến cho tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn do làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn từ tay, làm mụn viêm nặng hơn và lâu lành.
Tẩy tế bào chết trên da định kỳ
Một trong những nguyên nhân có thể làm tình trạng mụn nặng hơn là các tế bào da chết kết hợp với dầu nhờn trên da làm bít tắc lỗ chân lông. Tẩy da chết thường xuyên giúp cho lỗ chân lông thông thoáng, giảm nguy cơ gây mụn.
Đối với da mụn, các sản phẩm tẩy da chết cần được lựa chọn thận trọng, nên dùng các sản phẩm nhẹ nhàng, không có hạt để hạn chế gây kích ứng hoặc xước da. Bạn nên tẩy da chết 1-2 lần/tuần, kết hợp với các biện pháp dưỡng da thích hợp.
Dưỡng ẩm cho da
Sử dụng kem dưỡng ẩm có tác dụng cân bằng ẩm cho da, giảm khô và giảm bong tróc da, đồng thời còn có tác dụng làm hạn chế tình trạng hoạt động mạnh của tuyến bã nhờn. Việc lựa chọn kem dưỡng ẩm không làm bít tắc lỗ chân lông cũng là một vấn đề cần được lưu ý.
Đối với da mụn, bạn nên tham khảo sử dụng các loại kem dưỡng ẩm thẩm thấu nhanh, ít gây nhờn rít, để vừa đảm bảo da đủ ẩm, vừa không gây bít tắc lỗ chân lông.
Sử dụng kem chống nắng
Không sử dụng kem chống nắng có thể gây tăng các tổn thương trên da khi tiếp xúc với tia UV, da dễ bị mất Collagen và Elastin, dẫn đến tình trạng thâm nám, tàn nhang, quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn, đồng thời khiến mụn trứng cá, mụn bọc trở nên thâm, cứng, khó khăn khi điều trị.
Người gặp tình trạng mụn trứng cá được khuyến cáo hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đồng thời cần sử dụng kem chống nắng dịu nhẹ có SPF trên 30 để tránh kích ứng da, hạn chế gia tăng tổn thương trên da.
Xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý
Để đảm bảo tình trạng mụn không tiến triển nặng thêm, việc kết hợp chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý cùng các phương pháp điều trị mụn luôn được các chuyên gia da liễu khuyến cáo.
Một số thực phẩm bạn nên bổ sung khi bị mụn gồm:
- Các loại rau xanh, hoa quả tươi, các loại thực phẩm giàu chất xơ.
- Thực phẩm giàu Omega 3 như hồ đào, cá hồi, hạt lanh,…
- Thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa như quả mâm xôi, trà xanh,…
- Thực phẩm giàu Selen, Magnesi như gạo lứt, yến mạch, hành, tỏi, bột mì, hạnh nhân,…; các loại thực phẩm giàu vitamin A như khoai lang, cà rốt,…
Một số lưu ý trong quá trình điều trị mụn gồm có:
- Bổ sung nước đầy đủ mỗi ngày để đảm bảo thanh lọc cơ thể hiệu quả.
- Hạn chế sử dụng sữa hoặc các sản phẩm làm từ sữa, bánh ngọt, các loại thực phẩm chứa nhiều đường trong thời gian điều trị mụn.
- Cần tránh sử dụng các chất kích thích, rượu, bia, thuốc lá; hạn chế đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, các loại thức ăn nhanh hoặc thực phẩm đóng hộp.
- Nên duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh, ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya, đồng thời luôn giữ cho tâm trạng thoải mái, tránh căng thẳng, stress, kết hợp tập luyện thể dục thể thao, nâng cao sức khỏe và giúp da tuần hoàn tốt hơn.
Nguồn tham khảo: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/12233-acne
Xem thêm các bài viết cùng chủ đề:
Mình có bị mụn bọc, mà tay toàn sờ lên nó thì có sao không ạ 🙁
Như thế dễ khiến mụn lâu khỏi, ngoài ra tay bạn chưa được vệ sinh sạch sẽ còn khiến mụn nổi lên ở vị trí khác nữa